هشدار نسبت به خطر اکتشاف نفت در پارک ملی کویر/ فاجعه نزدیک است

به گزارش خبرنگار مهر، خبر صدور مجوز اکتشاف و استخراج نفت در پارک ملی کویر از سوی محمد جواد محمدی زاده رئیس سازمان محیط زیست ایران در روز محیط بان در حالی اعلام شده که پیش از این مسئولان محیط زیست از دهه هفتاد تا قبل از این، صدور هر گونه مجوزی را انکار می کردند. 

دکتر محمد باقر صدوق در گفتگو با خبرنگار مهر با همراهی با متخصصان و کارشناسان محیط زیست بر این باور است که پارک ملی کویر مانند همه پارکهای ملی در جهان قوانین و مقرارات مشخصی دارد و درباره صدور مجوز اکتشاف نفت هر بار به من مراجعه شده با این مسئله مخالفت کرده ام.

معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست ایران با تاکید بر مخالفت خود با هر گونه عملیات آلاینده در پارک ملی کویر گفت: نقد جدی به این اقدام غیر محیط زیستی وارد است و هیچ موافقتی از سوی معاونت محیط طبیعی سازمان با این پروژه صورت نگرفته است.

این در حالی است که نماینده سازمان محیط زیست در کمیسیون زیربنایی دولت با امضای موافقت سازمان محیط زیست ایران با عملیات اکتشاف نفت در پارک ملی کویر این فرصت را برای تخریب بزرگترین پارک ملی کشور فراهم آورده است.

نمایندگان سازمان محیط زیست در نشست امضای توافق نامه بین وزارت نفت و محیط زیست علی محمد نوریان معاون محیط زیست انسانی سازمان و امیر عبدوست مدیرکل سابق دفتر زیستگاههای معاونت محیط طبیعی بودند. البته بعد از امضای این سند عبدوست به مدیرکلی محیط زیست استان گیلان منصوب شد. 

بسیاری از متخصصان محیط زیست همراه با محمد باقر صدوق معاون سازمان محیط زیست که معترض به عملیات اکتشاف نفت در پارک ملی است، معتقدند به سبب فرایند پیچیده آلودگیهای نفتی و نیاز به احداث اماکن و تجهیزات گسترده در منطقه و ترافیک رفت و آمد ماشینهای سنگین و سبک و انفجارهای پی در پی و همچنین آلودگیهای شدید نفتی چه بسا پارک ملی کویر به سرنوشت سایر مناطق آلوده  به نفت در کشور دچار شود.

با این حال مدیرکل دفتر امور زیستگاههای سازمان محیط زیست اعلام مجوز اکتشاف نفت در پارک ملی کویر از سوی رئیس سازمان را مجوزی کلی خواند و گفت: این اعلام دلیلی برای انجام هر نوع عملیاتی در پارک ملی کویر نیست و وزارت نفت موظف به رعایت الزامات زیست محیطی است.

مرتضی فرید در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تائید مجوز برای استخراج نفت در پارک ملی کویر، صدور این مجوز کلی را منوط به مطالعه و پایشهای میدانی و ارزیابی زیست محیطی دانست و گفت: این میدان نفتی در دو بخش منطقه و پارک ملی واقع است و در یکسال گذشته بررسی شده است.

وی با بیان اینکه نظر سازمان محیط زیست بر مدیریت صحیح پروژه با لحاظ استاندارهای محیط زیست است تاکید کرد: این مجوز هر نوع فعالیتی را توجیه نمی کند بلکه فقط بحث اکتشاف است.

به عقیده فرید، تمامی ضوابط قانونی برای حفاظت از پارک ملی کویر به دفتر ارزیابی سازمان ارائه شده و تمهیدات لازم برای این پروژ لحاظ شده است.

وی اضافه کرد: مجوز اکتشاف نفت در پارک ملی کویر طبق نظر کارشناسی سازمان محیط زیست بر اساس شرایط زمانی و مکانی و نحوه اجرا کلی صادر شده و نیاز به هماهنگی بیش از پیش با محیط زیست دارد چرا که منطقه حساسیتهای بالایی به لحاظ ارزشهای حفاظتی دارد.

از سوی دیگر مدیرکل محیط زیست استان سمنان ضمن اظهار بی اطلاعی از تصویب چنین مصوبه ای به خبرنگار مهر گفت: پارک ملی کویر با ارزش ترین زیستگاه حیات وحش ایران است که اگر در آن عملیات اکتشافی صورت نمی گرفت بهتر بود.

محمد ظهرابی تاکید کرد: این تصمیم گیری خارج از حوزه اختیارات استانی گرفته شده و بر اساس برنامه ریزی مدیریت کلان سازمان محیط زیست ایران است و هیچ اطلاعی از جزئیات آن ندارم.

برای اولین بار در دهه هفتاد سازمان حفاظت محیط زیست مجوز حضور وزارت نفت را در پارک ملی کویر صادر کرد و وزارت نفت نیز عملیات لرزه نگاری دو بعدی خود را در منطقه به انجام رساند و مجوز لرزه نگاری سه بعدی که با انفجار همراه بود نیز صادر شد.

طبق گفته کارشناسان، امور آلودگیهای نفتی بعد از لرزه نگاریهای سه بعدی حفر چاههای اکتشافی آغاز می شود و بعد از آن حفر چاههای استخراجی در دستور کار است که بعد از آن فرایند پیچیده شبکه استخراج طراحی می شود که عملا تهدیدی برای پارک ملی کویر است.   

پارک ملی کویر 430 هزار هکتار وسعت دارد و تنها منطقه محیط زیست در ایران است که هیچ مشکلی معارضاتی شامل مستثنیات و حتی مجوز چرای دام ندارد و به عنوان ناموس مناطق حفاظت شده ایران لقب گرفته است. در پارک ملی کویر انواع گونه های حیات وحش زندگی می کنند که حیاتشان با آغاز عملیات لرزه نگاری و اکتشاف به خطر می افتد.

این منطقه به دلیل ویژگیهای خاص جغرافیایی قابلیت احیا ندارد و گونه های جانوری و گیاهی کویر به شدت متاثر از فرسایش محیطی هستند و با کوچکترین تخریب به شدت آسیب می بینند. همچنین این پارک به نسبت پارک ملی گلستان از حساسیت بیشتری بر خوردار است.

با این حال دلاور نجفی حاجی پور که قبل از محمد باقر صدق مسئولیت معاونت محیط طبیعی سازمان محیط زیست را بر عهده داشت در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن انتقاد از موافقت صورت گرفته برای اکتشاف و اظهارات ضمنی رئیس سازمان مبنی بر فراهم بودن شرایط برای استخراج نفت در پارک ملی کویر گفت: با مخالفتهایی که در دوره مدیریت خانم جوادی از سوی ما صورت گرفت طرح با وجود اصرار نمایندگان استان متوقف ماند.

وی با اشاره به اینکه مصوبه در سفر دوم هیئت دولت به استان سمنان تصویب شده تاکید کرد: با رایزنیهای انجام شده با وزیر نفت وقت (نوذری) و نمایندگان استانی توانسیتم هیئت دولت را برای متوقف کردن تصویب آغاز عملیات اکتشاف در پارک ملی کویر قانع کنیم و رئیس جمهوری در همان جلسه گفت فعلا این مصوبه تصویب نشود تا وزارت نفت و محیط زیست به یک جمع بندی برسند.

نجفی اظهار داشت: فاجعه محیط زیستی بر اثر اکتشاف و استخراج نفت در عسلویه در انتظار پارک ملی کویر است و اگر سازمان محیط زیست با عملیات اکتشاف موافقت کند باید تا ته ماجرا برود و در آن صورت باید منتظر حفر چندین حلقه چاه تا عمق دو تا سه هزار متر و سپس آغاز عملیات جاده سازی و حفر دکلهای عظیم و عبور و مرور کامیون ها و هزارن نوع تحرک دیگر در منطقه باشیم.

وی با اشاره به اینکه سابقه فعالیت در عملیات اکتشاف نفت را دارد افزود: رهاسازی آب شور چاههای حفر شده در منطقه، احداث حوضچه های آب برای حفاری و لوله گذاری بعد از عملیات اکتشاف با همراهی حساسیت منطقه پارک ملی کویر موجب پدید آمدن فاجعه ای محیط زیستی در این منطقه بی نظیر می شود.

دکتر محمد باقر صدوق معاون فعلی محیط طبیعی سازمان محیط زیست در نامه ای خطاب به دلاور نجفی که انتقاداتی را در قالب پرسشهای از صدوق مطرح کرده بود، تاکید کرده است "قصد ندارم سوالات شما را با طرح پرسش های دیگری جواب دهم اما می دانید که بسیار زیادند مواردی که پارک های ملی و دیگر مناطق حفاظت شده، قربانی برخی مصالحات سیاسی و اقتصادی کشور شده باشند که شرح یک به یک آنها در این نوشتار نمی گنجد و پارک ملی کویر نیز یکی از این نمونه هاست."

وی در این واکنش که در رسانه ها منتشر شده تاکید کرده: " نکته مهم و اساسی که متاسفانه هیچ وقت از سوی ما مدیران فعلی و پیشین سازمان محیط زیست مورد توجه واقع نشده، صراحت ماده 8 آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مبنی بر ممنوع بودن هرگونه عملیات عمرانی در داخل پارکهای ملی است."

صدوق اضافه کرده: "پارکهای ملی، در اصطلاح به آن دسته از مناطق طبیعی گویند که دارای ویژگی های خاص زمین شناسی، بوم شناسی، جغرافیای زیستی و چشم انداز و ... باشد. لذا به همان اندازه که پارک ملی کویر می تواند به تعبیر شما "ناموس مناطق چهارگانه محیط زیست ایران" تلقی شود، تمامی پارک های ملی ایران از گلستان و نایبند و ارومیه گرفته تا خجیر و سرخه حصار و موته و توران و ... هر یک به تنهایی واجد ارزش های مشترک و مشابهی همچون پارک ملی کویر هستند."

با این حال عبدالرضا ترابی نماینده مردم گرمسار در مجلس شورای اسلامی که بیش از همه پیگیر این مصوبه بوده اعلام کرده محمدی‌زاده با احداث چاه نفت در پارک کویر موافقت کرده است.

به گفته ترابی، در جلسه شورای عالی محیط زیست در چند ماه گذشته اکتشاف چاه نفت در پارک ملی کویر به تصویب رسیده است و زمانی که رئیس جمهور این مسئله را امضا کرده مخالفان نمی توانند مخالفت کنند.